Jodium als wondermiddel. Hoe zit het met jodiumtabletten?

Een tijdje geleden las ik in een artikel op de website van de VRT dat er veel vraag is naar jodiumtabletten bij de apotheek.

Bijna 30.000 Belgen gingen langs bij hun apotheek voor gratis tabletten. Veel mensen leken te panikeren omwille van de situatie in Oekraïne en de nucleaire dreiging van Poetin. Is jodium echt een wondermiddel?

Ook in Nederland werden jodiumpillen verstrekt aan mensen die binnen een bepaalde afstand van een kerncentrale wonen.

Daarnaast gingen veel Nederlanders door de dreiging van Poetin over het gebruik van kernwapens, opnieuw op zoek naar jodiumtabletten.

Toch raden overheden aan om de tabletten niet in te nemen. Op dit moment is er nog geen sprake van een kernaanval en de kerncentrales liggen ver weg. Volgens hen zal de hoeveelheid straling te laag zijn om ziek van te worden.

Het heeft volgens de Autoriteit Nucleaire Veiligheid en Straling pas nut als er een kernboom dichtbij zou ontploffen.

Wanneer is het dan wel aangeraden om jodiumtabletten in te nemen? Waarom is het nuttig om de tabletten in te nemen? Wat is het verschil met jodiumsupplementen?

Met die vragen in mijn achterhoofd en omdat ik wilde weten wat jodium eigenlijk precies is, ging ik op zoek naar antwoorden en heb ik dit artikel geschreven.

Wat is Jodium?

In 1840 ontdekte Bernard Courtois, een Franse wetenschapper uit Dijon het element Jodium dat ook vaak Jood wordt genoemd.

Zijn vader was een salpeterproducent en gebruikte salpeter, dat hij won uit zeewier, voor het maken van buskruit.

Bernard zag toevallig een paars gekleurde damp ontstaan toen hij as van zeewier met zwavelzuur aan het samenvoegen was.

Hij noemde het nieuw ontdekte element jodium, wat is afgeleid van het Griekse woord Ioeides dat “violet” betekent.

Lang voordat hij deze ontdekking deed werd zeewier al gebruikt om struma (een opgezette schildklier) te voorkomen.

Jodium is een spoorelement dat van nature in de aarde en de zee voorkomt. Een spoorelement is een mineraal dat je lichaam in beperkte mate nodig heeft.

Jodium is belangrijk voor de productie van je schildklierhormonen T3 en T4 die nodig zijn voor je groei, een evenwichtige stofwisseling en de ontwikkeling van je hersenen.

Het is belangrijk voor je gezondheid dat je voldoende jodium binnenkrijgt. Oorspronkelijk zat het in diverse voedingsmiddelen. Aangezien we in de loop der jaren anders zijn gaan eten, is dit vaak niet meer het geval.

Een jodiumtekort is dan ook niet meer ondenkbaar. Hierbij kan je schildkier bijvoorbeeld trager gaan werken maar kunnen ook talloze andere aandoeningen ontstaan.

Welk voedsel bevat jodium?

Omdat ons lichaam zelf geen jodium aanmaakt, moeten we het uit onze voeding halen. Jodium komt voor in zeewier en producten die hiervan worden gemaakt zoals kelpnoedels.

Vis bevat ook veel jodium maar doordat vis momenteel veel kwik bevat door de vervuiling, wegen de voordelen van jodium niet op tegen de nadelen. Wil je toch vis eten, kies dan voor de vette soorten zoals sardines, zalm en ansjovis.

Als je dicht bij de zee woont, kun je groenten uit eigen tuin of van lokale boeren nuttigen omdat de grond hier vaak rijk is aan jodium. Zo ook het vlees van de dieren die er grazen.

Onze voeding bevat over het algemeen helaas steeds minder jodium. Vroeger zat er in groenten veel jodium.

Doordat de grond. tegenwoordig volledig uitgeput is door o.a. ontbossing en slechte landbouwmethodes, verdween het meeste jodium uit ons voedsel.

Jodium zit onder andere in eieren, avocado’s, tarwegras, cacao, maca, paranoten en ook bijenpollen. Naast jodium als wondermiddel is voedsel dat voldoende vitamine B12 bevat ook een belangrijke aanvulling op je dieet. Evenals bepaalde mineralen zoals magnesium, selenium en zink.

10 toepassingen van jodium als wondermiddel.

Om goed te kunnen functioneren heeft je lichaam jodium hard nodig. Het ondersteunt de werking van je schildklier en is belangrijk voor de aanmaak van het schildklierhormoon. Zonder jodium lukt dat niet.

Daarnaast draagt jodium bij tot normale cognitieve functies, is het goed voor je zenuwstelsel, bevordert het je stofwisseling en nog veel meer.

Hier volgen een aantal belangrijke toepassingen en hoe het jodium je lichaam ten goede komt.

1. Jodium bevordert de gezondheid van je schildklier

Jodium speelt een belangrijke rol in de gezondheid van je schildklier. Je schildklier bevindt zich aan de voorkant van je nek en helpt bij het reguleren van de hormoonproductie. 

Zoals ik al aanhaalde regelen deze hormonen je metabolisme maar ook de gezondheid van je hart, het verbranden van vetten en nog meer.

Om schildklierhormonen aan te maken, neemt je schildklier in kleine hoeveelheden jodium op. Gebrek aan jodium of te weinig ervan kan ervoor zorgen dat de productie van het schildklierhormoon afneemt. 

Een traag werkende schildklier kan leiden tot een aandoening die hypothyreoïdie wordt genoemd. Een auto-immuunaandoening, een goedaardige ontsteking van de schildklier.

Uit een onderzoek van het Universitair Medisch Centrum Groningen blijkt dat meer dan 2% van onze bevolking hypothyreoïdie heeft. Ongeveer 1% heeft een verlaagde schildklierfunctie zonder het te weten. Dit komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen.

Hoewel jodium de algehele gezondheid van de schildklier bevordert, kan te veel jodium een ​​negatief effect hebben op de schildklier. Ook al is jodium misschien een wondermiddel, je mag nooit jodiumsupplementen nemen zonder het advies van je arts.

2. Jodium vermindert het risico op struma

Struma (ook wel krop genoemd) is een aandoening die tot aan de Tweede Wereldoorlog veel voorkwam in ons land.

Struma is een vergrote schildklier. Je schildklier kan vergroot worden als gevolg van hyperthyreoïdie, een overactieve schildklier. Schildklierknobbeltjes (cysten) kunnen ook een vergroting van de schildklier veroorzaken.

Een van de belangrijkste oorzaken van struma is het gebrek aan jodium in voedsel. Sinds 1942 zijn bakkers dan ook verplicht om gejodeerd zout (bakkerszout) te gebruiken bij het maken van hun brood. Zout waaraan jodium is toegevoegd.

Naast struma kunnen er bij een gebrek aan jodium ook andere ziekteverschijnselen optreden als:

• ADHD
• Geestelijke stoornissen
• Groei- en ontwikkelingsstoornissen
• Groter risico op hormongevoelige kankers zoals borst-, baarmoeder-, eierstok-, of prostaatkanker.
• Lichamelijke en geestelijke geboorteafwijkingen
• Miskraam
• Obesitas
• Trage of overactieve schildklier

3. Jodium een wondermiddel voor het behandelen van schildklierkanker?

Radioactief jodium is een mogelijke behandelingsoptie voor schildklierkanker. Wanneer je radioactief jodium inneemt, vernietigt het medicijn schildkliercellen, inclusief kankercellen. 

Het kan worden gebruikt als een behandeling na een schildklieroperatie om ervoor te zorgen dat alle kankercellen uit het lichaam zijn verdwenen.

Volgens de American Cancer Society verbeteren behandelingen met radioactief jodium de overlevingskansen van mensen met schildklierkanker aanzienlijk.

4. Jodium voor de ontwikkeling van het zenuwstelsel tijdens de zwangerschap

Tijdens de zwangerschap heb je meer jodium nodig omdat het belangrijk is voor de ontwikkeling van de hersenen bij foetussen. Tijdens een studie ontdekte men dat baby’s van wie de moeder een jodiumtekort had tijdens de zwangerschap, meer kans hadden om op te groeien met een lager IQ.

De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid jodium tijdens de zwangerschap is 200 mcg. Bij andere volwassenen is dat slechts 150 mcg per dag. Ook tijdens het geven van borstvoeding is het belangrijk om voldoende jodium binnen te krijgen. Het jodium dat jij opneemt uit voeding wordt via de moedermelk overgedragen aan je baby.

5. Jodium zorgt voor een goed geboortegewicht

Net als bij de ontwikkeling van de hersenen wordt jodium tijdens de zwangerschap in verband gebracht met een gezond geboortegewicht. 

Het is wel belangrijk dat je enkel jodiumsupplementen inneemt als je arts heeft vastgesteld dat je een jodiumtekort hebt. Het onnodig innemen van jodium kan gezondheidsproblemen veroorzaken.

6. Jodium als wondermiddel voor het verbeteren van de cognitieve functie

Dezelfde neurologische voordelen van jodium tijdens de zwangerschap zorgen voor een gezonde hersenfunctie tijdens de kindertijd. Dit betekent ook een verminderd risico op een verstandelijke beperking.

Normaal gezien krijgt je kind al het benodigde jodium via zijn voeding binnen. Als je twijfelt of vragen hebt, spreek er dan over met de kinderarts.

7. Jodium kan helpen bij de behandeling van fibrocystische borsten

Het is mogelijk dat jodiumsupplementen of medicijnen helpen bij de behandeling van fibrocystische borsten. Deze aandoening komt het meest voor bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd en kan pijnlijke borstknobbels veroorzaken .

Hoewel er enige belofte is dat jodium kan helpen bij fibrocystische borstcysten, moet je dit niet zomaar uitproberen. Gebruik jodium voor deze aandoening alleen als je arts dit specifiek aanbeveelt. 

Anders loop je het risico op bijwerkingen van jodiumvergiftiging.

8. Jodium desinfecteert water

Jodium is een methode om water te desinfecteren. Dit kan vooral handig zijn als je geen toegang hebt tot drinkbaar water tijdens het reizen of effecten van een natuurramp.

Ondanks de rol die jodium kan spelen bij het desinfecteren van drinkwater, bestaat er ook enige bezorgdheid dat het de totale jodiuminname bij mensen kan verhogen en tot nadelige gezondheidseffecten kan leiden. 

9. Jodium beschermt tegen radioactieve straling en giftige stoffen

Als er een nucleair ongeval plaatsvindt kan er radioactief jodium vrijkomen en via de luchtwegen of besmet voedsel in je lichaam terechtkomen. Omdat de schildklier dit radioactief jodium opslaat, neemt de kans op kanker toe.

Door op het juiste moment niet-radioactief jodium te nemen, is je schildklier verzadigd en zal het radioactief jodium niet opgenomen worden.

Hoewel niet helemaal onfeilbaar, hoe eerder het jodium wordt ingenomen, hoe beter de schildklier wordt beschermd in het geval van dit soort noodgevallen.

Maar niet enkel radioactieve straling ook toxische stoffen met zware metalen verbindingen die we dagelijks binnenkrijgen, worden door je lichaam in je schildklier opgeslagen.

Dit zijn de zogenaamde halogeniden die je terugvindt in o.a.

1. Fluoride in tandpasta
2. Chloride in medicatie en kraantjeswater
3. Bromide in brooddeeg, frisdrank en medicijnen

Je lichaam neemt al deze halogeniden op en eens verzadigd, kan het geen jodium meer opnemen. Met een jodiumtekort als gevolg.

10. Jodium een wondermiddel voor het behandelen van infecties

Jodium kan plaatselijk in vloeibare vorm worden gebruikt om infecties te behandelen en voorkomen. Het dood bacteriën in en rond milde snij- en schaafwonden.

Je mag jodium niet gebruiken bij pasgeboren baby’s of voor diepe snijwonden, dierenbeten en brandwonden.

Wat zijn de signalen van jodiumtekort?

Eerder vertelde ik je al dat de signalen van een jodiumtekort pas zichtbaar worden als je gedurende een lange periode een zeer lage hoeveelheid jodium binnenkrijgt. Door het tekort gaat je schildklier trager werken en worden er minder schildklierhormonen aangemaakt. Hieronder de symptomen die het meest voorkomen:

• Concentratiestoornissen
• Constipatie
• Depressiviteit
• Droge huid
• Geheugenverlies
• Gewichtstoename
• Gezwollen ogen
• Hese of zware stem
• Slecht horen
• Somberheid
• Spierpijn
• Trage hartslag
• Verminderd libido

Hoeveel jodium heb je nodig?

Volgens een rapport van de EFSA (European Food Safety Authority) uit 2014 zijn dit de aanbevolen dagelijkse hoeveelheden:

Aanvaardbare bovengrens

Voor een veilige inneming van jodium zijn door de Europese Voedselveiligheid Autoriteit (EFSA 2006) de volgende bovengrenzen vastgesteld: 

• 200 microgram per dag voor kinderen van 1-3 jaar  
• 250 microgram per dag voor kinderen van 4-6 jaar
• 300 microgram per dag voor kinderen van 7-10 jaar
• 450 microgram per dag voor kinderen van 11-14 jaar
• 500 microgram per dag voor kinderen van 15-17 jaar
• 600 microgram per dag voor volwassenen 

Bron: Voedingscentrum

We zagen al dat we via onze hedendaagse voeding niet voldoende jodium meer binnenkrijgen. Om het jodiumgehalte van je lichaam op een gezond niveau te krijgen, zijn jodiumsupplementen aan te raden en soms ook medicatie.

Let er wel op dat je nooit de ADH (600 mcg) overschrijdt.

Jodium als wondermiddel? Jodiumtabletten innemen bij een kernramp of niet?

Kaliumjodide is een stof die jodium levert. Het komt voor in jodiumtabletten en kan bescherming bieden tegen radioactieve straling na een kernramp.

Het verhindert namelijk dat je schildklier het radioactieve jodium opneemt en verkleint zo schildklierkanker bij jonge mensen.

De tabletten zijn vooral bedoeld voor kinderen (tot 18 jaar) en zwangere of borstvoeding gevende vrouwen.

Volgens de Apothekersbond zijn de tabletten alleen maar doeltreffend als je ze op het juiste moment inneemt, voor of heel kort na een aanval. Door het innemen van de tabletten raakt je schildklier verzadigd met ongevaarlijk jodium. Hierdoor neemt het geen of minder radioactief jodium op.

Personen boven de 40 jaar of mensen met schildklierproblemen worden afgeraden om deze tabletten zomaar in te nemen. Ten eerste omdat de positieve werking hiervan bij mensen ouder dan 40 jaar nooit is aangetoond. Ten tweede omdat de ontwikkeling van schildklierkanker bij mensen ouder dan 40 jaar veel minder groot is en de kans op bijwerkingen juist groter.

Waarschuwing voor jodium als wondermiddel

Jodiumtabletten die worden verstrekt in geval van een kernramp, zijn niet hetzelfde als voedingssupplementen met jodium. Voedingssupplementen zijn een aanvulling op je dieet en bevat maar een kleine hoeveelheid jodium.

De jodiumtabletten bevatten wel 65 milligram jodium wat meer dan 400 maal zoveel is als de hoeveelheid die je terugvindt in voedingssupplementen die slechts 150 microgram mogen bevatten.

Wil je gezonder gaan eten en zo voldoende jodium binnenkrijgen? In “de Afslank Receptenbijbel” vind je meer dan 140 gezonde recepten. Voor een gezonde levensstijl en indien nodig buikvet te verbranden zonder honger te lijden!

Wanneer een voedingsexpert en een professionele kok samenwerken, ontstaat iets bijzonders:

De Afslank Receptenbijbel

Veel mensen worstelen met afvallen vanwege moeilijke, ineffectieve diëten of smakeloze gerechten. Voedingsdeskundige Oscar Helm ontwikkelde samen met een professionele kok gezonde en smakelijke afslankrecepten.

Deze recepten, met prachtige hoge resolutie foto’s, bevorderen gewichtsverlies en gezondheid.

Er zijn recepten voor ontbijt, lunch, avondeten, salades, tussendoortjes en dranken, inclusief alternatieven voor vegetariërs en mensen met allergieën. Met weekmenu’s en boodschappenlijstjes is afvallen makkelijker en smakelijker dan ooit.

Klik hier voor meer informatie